İlk çağlarda Ainos olarak bilinen Enez, Balkanlar’ı Ege ve Anadolu ‘ya bağlayan önemli bir liman şehri olarak kayıtlarda yer alıyor. Pers, Makedon, Hellenistik Çağ’da Ptolemaios’lar, Seleukoslar daha sonra Roma, Bizans ve Osmanlıların hâkimiyetlerinde kalan Enez, kültür birikimi ve çeşitliliği açısından büyük önem taşıyor. Enez’deki bu kültür birikimini ortaya çıkarmak adına 1971 yılında başlatılan kazılar günümüze dek devam ediyor.

İÜ Edebiyat Fakültesi Emekli Öğretim Üyesi ve Kazı Başkanı Prof. Dr. Sait Başaran, Enez ile ilgili olarak “Tarih öncesi çağlardan günümüze kadar olan bütün kültürleri kapsayan bulgulara rastladık. Kazılarla ortaya çıkan eserler, Ainos’un gerek kültür ve gerekse sosyo-ekonomik yapısı bakımından oldukça ileri düzeyde zengin bir kent olduğunu kanıtlamaktadır” dedi.

Enez’de elde edilen bulguların önemine değinen Prof. Dr. Başaran, “Ainos’un Anadolu, Ege adaları, Kıta Yunanistan ve Balkanlar ile Doğu Akdeniz’de kurulmuş kentlerle ticarete yönelik kültür alış-verişi yaptığını kanıtlayan yazılı ve görsel belgeler bulunmuştur. Söz konusu buluntulardan Ainos’luların ürettikleri malları, ihracat ve ithalatı yapılan eşyaların çeşitliliğini öğrenebiliyoruz. Ayrıca Ainos kazılarından ele geçen eserler, Ainosluların yaşam biçimlerini, kullandıkları günlük eşyaları ve geleneklerini ortaya çıkardı” dedi.

Kazıların devam edeceğini belirten Prof. Dr. Başaran, “Enez günümüzde de yaşayan, sürekli yerleşilen bir kent olması nedeniyle geniş alanlarda kazı ve araştırma yapılmasını engellemektedir. Bundan dolayı kazılar hazineye ait alanlarda ve arsa sahiplerinden izin alınan dar alanlarda gerçekleştirilebiliyor. Bu nedenle Ainos’a ilişkin kalıntıların %90 kadarı henüz ortaya çıkartılamamıştır. Kazıların ne zaman biteceği konusunu yanıtlamak çok güçtür” şeklinde konuştu.

Kazıların devam etmesi için maddi ve manevi desteğe ihtiyaç olduğunu ifade eden Prof. Dr. Başaran, “Ainos Kuzey Ege’de kurulmuş önemli bir kent. Antik kentin ikisi dış biri iç liman olmak üzere üç limana sahiptir. Bu limanlar sayesinde bölgede üretilen mallar Karadeniz ve Balkanlardaki kentlere aktarılıyor. Bu açıdan Ainos önemli bir ticaret merkezidir. Türkiye Trakya’sı arkeolojik açıdan az araştırılan bir bölgedir. Trakya’nın birkaç kazısından biri olan Ainos kazıları bu bakımdan önemlidir. Trakya’nın kültür birikimini ortaya çıkartmak ve bu bölgenin turizmini canlandırmak amacıyla buradaki kazılara daha çok uzun bir süre devam etmelidir” dedi.

Kültürel çeşitliliğin ortaya çıkarılması açısından büyük önem taşıyan Enez kazılarında şimdiye dek yerli ve yabancı pek çok bilim adamı; arkeolog,  mimar, restoratör, arkeojeolog, paleontolog, jeolog görev aldı.