Sia antik kenti Karaot Köyü'nün Köletaşı ve Kozağacı mahalleleri arasında kala ve yöre halkının Taştandam dediği yerdir. Sia Antik Kenti'nin yerleşim alanı, Taştandam Tepe'nin üzeri ile güney ve batı etekleridir.

Sia, yerleşim yerlerinden uzak oluşu ve doğrudan kente ulaşan bir yolun olmayışından dolayı Anadolu coğrafyasının en iyi korunmuş antik kentlerinden biridir. Tüm bu özelliklerine rağmen Sia, arkeologlar, arkeoloji meraklıları ve kaçak define avcıları dışında kimsenin dikkatini çekmemiştir.

Antik coğrafyada Psidia olarak adlandırılan dağlık bölgede bulunan Sia Antik Kenti 1892 yılında Berrard tarafından saptanmıştır. 1957 yılında, Anadolu arkeolojisinin tanınmasında büyük emeği geçen filolog ve arkeolog George E. Bean tarafından da ziyaret edilmiştir. Psidia üzerine araştırmalarıyla tanınan Mehmet Özsait, 1974 yılında burada incelemelerde bulunmuştur. Arkeolog Stephen Mitchell 1995-96 yılları arasında kentte yüzey araştırmalarında bulunmuştur.

Sia Antik Kenti'nde günümüze kadar hiçbir kazı yapılmamakla beraber yüzey araştırmaları da sınırlıdır. Yapılan çalışmalar sonucunda, kentte yerleşimin Hellenestik Dönem'de başlayıp Bizans Dönemi'nde noktalandığını öğreniyoruz. Bilimsel çalışmaların azlığı, Sia ile ilgili yeterli bilgi sahibi olmamıza maalesef yetmiyor.

Kalıntılar

Sia antik kenti çok iyi korunagelmesinin yanı sıra, üzerine çok araştırma yapılmamasından dolayı pek çok yapı kalıntısı henüz tanımlanamamıştır. Aşağıda, çeşitli kaynaklardan derlediğimiz ve kullanım amaçları tespit edilmiş yapıların tanıtımını kısıtlı da olsa sizinle paylaştık.

Surlar

Kent surları nispeten sağlam olmakla beraber özenli bir işçilik gösterir. Kentin önde gelenlerinin yaşadığı esas tepeyi çeviren ve doğu, kuzey ve güney kayalıklarının üzerinde yer alan , çok katlı kulelerle güçlendirilmiş, kesme taştan yapılma kalın surlar kentin batı tarafında gözlemlenmemiştir.

Tapınaklar ve Kutsal Alan

Düz çamlıkların bulunduğu Yemişli, Çıtlıklı ve Taştandam tepelerinin eteklerinin birleştiği bölge kentin kutsal ve nekropol alanıdır. Kentin batı kısmında tapınak kompleksi olduğu düşünülen bir yapı grubu vardır.

Bouleterion(Meclis Binası)

Kentin batı yamacının ortalarında, surların içinde yer almaktadır. Oturma alanının yedi sırası günümüze sağlam olarak ulaşmıştır. Yaklaşık 20 metre uzunluğundaki yapının 350 kişi aldığı tahmin edilmektedir.

Nekropol

Kentin en iyi korunmuş yapılarının başında nekropoldeki anıtsal mezarlar gelir. Nekropolde pek çok lahit de görmek mümkündür.

Agora

Sia Antik Kenti'nin agorası Taştandam Tepe'nin eteklerinde yer alır. Agora çevresinde heykel kaideleri ve imparatorluk anıtın yanı sıra tapınak kalıntıları olduğu düşünülen yapılar bulunmaktadır. Agoranın kuzeyinde bir su sarnıcı bulunmaktadır. Agoranın arka tarafında 18 basamaklı bir anıtsal merdiven de vardır.